کد مطلب:22229 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

لطفا درباره انتخاب دوست خوب در دانشگاه، محيط كار و... راهنمايي كنيد و كتاب هايي را در اين زمينه معرفي كنيد.

دانشجوي گرامي در مورد دوست يابي و انتخاب دوست خوب كه موضوع مورد نظر شماست نكاتي را تقديم مي داريم كه اميدواريم مفيد و راه گشا باشد: چه انسان را فطرتاً موجودي اجتماعي بدانيم و چه نه داشتن روابط اجتماعي - به ويژه شكل دوستي آن - يك ضرورت بي ترديد و انكارناپذير است و عقل و انديشه هر انساني وي را به داشتن چنين ارتباطي رهنمون مي گردد و در كنار رسول باطن، رسول ظاهر و توصيه هاي ديني نيز ما را به اين عمل ترغيب مي كند. آنگونه كه علي بن ابيطالب(ع) مي فرمايند {Hفقد الاحبّه غربةH}؛ {Mانسان بي دوست غريب است M}»، {V(نهج البلاغه فيض الاسلام، حكمت 26)V} و يا در روايت ديگري امام معصوم(ع) مي فرمايند: {Hالتودّد نصف العقل H}، {V(بحارالانوار، ج 74، ص 168)V} به هر حال افراد مردم گريز ناقص العقل تلقي شده اند چه تودّد معادل نصف عقل و انديشه قرار داده شده است. بنابراين بايد در جلب دوستي كوشيد چه اسلام در بين مكاتب بيشترين توجه و اهتمام را به دوستي داده و دارد. {Sدرخت دوستي بنشان كه كام دل به بار آرد# نهال دشمني بر كن كه رنج بي شمار آردS} امّا با چه كسي بايد دوستي نمود و آداب دوستي نمودن چيست؟ عزيز دانشجو دوست مورد نظر بايد از ويژگيهاي اخلاقي و رفتاري و فكري خاصي برخوردار باشد تا سزاوار محبت ورزيدن و دوستي نمودن گردد. و اين شرائط فراوان و شرح و بسط آن فراتر از حوصله يك مكاتبه است و لذا به ويژگيهاي يك دوست خوب اشاره مي كنيم تا با رعايت آنها در انتخاب دوست خوب موفق باشيد: الف از شرايط يك دوست ايده ال وفاداري است. دوست بايد به اصول اخلاقي و تعهدات دوستي و عهد و پيماني كه منعقد مي سازد پايبند و وفادار باشد. ب مؤدب بودن به آداب اجتماعي و متخلّق بودن به اخلاق نيك و پسنديده شرط ديگر دوست ايده ال است. چه آدمي متأثر از همنشين و دوست خود است و شخصي بيگانه با آداب اجتماعي نه تنها به شما آسيب مي رساند و به واسطه رعايت نكردن آداب اجتماعي و اخلاق نيك حيثيت شما را تهديد و به آن آسيب مي رساند بلكه بصورت غير مستقيم بي ادبي را به شما نيز مي آموزد و راه و رسم تخلف از اخلاق پسنديده و نيك را به شما ياد مي دهد و سدّ راه تخلّق به اخلاق حسنه مي گردد. ج آگاهي و بينش عالي داشتن از ديگر ويژگي هاي يك دوست خوب است. آگاهي و بينش چراغ راه و جهت دهنده حركت است و چه زيباست كه دو همراه در مسير زندگي از پرتو فيض وجود يكديگر بهرمند شده و پا بپاي يكديگر گام بردارند و در اين مسير خود را از انحرافات مصون و وجودشان را از آفات بيمه سازند و اوّلين گام در اين فعاليّت شناخت انحرافات و آفات و راه مقابله با آنها مي باشد و شخص جاهل و نادان از اين كار عاجز و تسليم انبوه انحرافات خواهد شد و از تشخيص راه از چاه ناتوان است. پر واضح است كه چنين فردي نه تنها خود را به اعوجاج و انحراف مي كشاند بلكه همراهان خود را مبتلا مي سازد و لذا براي مصونيت يافتن از انحرافها و پي بردن به آفات و انحرافات و شناخت راه حق داشتن دوست آگاه و مطلع يك ضرورت بي ترديد است. د ديانت و پايبندي به احكام دين و فرامين الهي اگر اهل دين بودن يك امتياز است و پايبندي به احكام شريعت يك ضرورت مي باشد بايد تمام عوامل مؤثر در اين خصيصه را تأمين نمود و دوست خوب بواسطه تأثيري كه بر رفتار شما دارد بايد شما را به سمت اين ويژگي ايده ال دعوت نمايد. اگر دوست شما باعث محروميّت شما از خوبي ها گردد و به نوعي موجب متضرر شدن شما شود - آنهم ضرري كه جبران ناپذير يا جبران آن سخت است - اين دوستي دوستي پسنديده و معقولي نيست. ه دور انديشي از ديگر ويژگيهاي دوست خوب است تا قبل از بروز خلل و انحراف در زندگي و هر گونه حادثه منفي و ناخوشايندي شما را آگاه و مطلع سازد. و الاّ در آن صورت دو نفر همراه هم به خطا مبتلا مي شويد. و خدا پروائي و پرهيزكار بودن در همه امور خدا و دستور و رضايت خدا را مدّ نظر داشته باشد. ز آينه يكديگر بودن و خير خواهي نمودن و عيب يكديگر را دوستانه - نه خصمانه - متذكّر شدن شرط ديگري است كه موجب پيشرفت روز افزون شما خواهد شد و راه ايراد گرفتن ديگران و برخوردهاي تلخ و تهديدآميز و... را سدّ خواهد كرد. و بالآخره يكي ديگر از شرائط دوست خوب همترازي اجتماعي دو دوست و تواضع نمودن و احترام متقابل است. دوست عزيز شرائط دوست ايده ال بيشتر از اين است كه برشمرديم و همانگونه كه گذشت بيان تفصيلي سخن فراتر از حوصله اينگونه مكاتبات است به اختصار بايد عرض كنيم كه دوست آن است كه: سخن گفتنش موجب افزوني علم و دانش شما گردد. رفتارش شما را به فكر آخرت بياندازد. ديدارش شما را به ياد خداوند اندازد. امّا از دوستي با چه اشخاصي بايد اجتناب نمود: از دوستي با افرادي كه ويژگيهاي زير را دارند بايد پرهيز نمود: 1- افراد سخن چين و نمّام. 2- افراد پست و تن پرور و آسوده خواه 3- افراد دروغگو 4- افرادي كه به احكام و مقررات ديني پايبند نيستند 5- كساني كه تندخو و بد اخلاق مي باشند 6- افراد ترسو 7- افراد بخيل و خسيس 8- افرادي كه متهم شناخته شده و حيثيت اجتماعي مطلوب ندارند 9- افرادي كه از ستمگري و عدم رعايت حقوق ديگران اباي ندارند 10- نادان، كم ظرفيت و پر توقع و... در پايان به چند راهكار در كيفيت دوستي اشاره مي كنيم: دو دوست صميمي بايد از عمق جان نسبت به يكديگر همدرد و خيرخواه باشند و يك لحظه يك رنگي و صفا را فراموش نكنند و در تمام حالات از حقوق دوستي و رفاقت دفاع كنند و بر لغزشها و خطاهاي پيش آمده و غير مترقبه صبر كرد. و بردباري نشان دهند و بر ناملايمات خنده كنند و از يكديگر توقع و انتظار نداشته باشند و دوستي را زمينه رسيدن به اميال و خواهشهاي شخصي خود قرار ندهند و از مجادله با يكديگر پرهيز كنند و در برابر يكديگر متواضع و فروتن باشند به حرف همديگر گوش دهند و از سرزنش و مذمت يكديگر پرهيز نمايند و بلكه خيرخواه و ناصح همديگر باشند در حق يكديگر دعا كنند و سرّ هم را بپوشانند با دادن هديه - در حد توان - و كلمات محبت آميز اظهار دوستي كنند و در شاد نمودن يكديگر بكوشند - البته به شكلي كه مرتكب گناه نشوند. همانگونه كه عرض نموديم شرح بيشتر خواهش شما را با مطالعه كتب زير برآورده مي سازيم كه اميدواريم مفيد واقع شود. 1- دوستي در قرآن و حديث، نوشته آقاي ري شهري 2- دوستي و دوستان، نوشته آقاي سيد هادي مدرس، ترجمه حميدرضا شيخي و حميدرضا آژير، از انتشارات آستان قدس رضوي، 1376 3- آئين دوستي (دوست يابي) نوشته ديل كارنگي، انتشارات پيمان 1378 4- آئين دوستي در اسلام، نوشته آقاي بابازاده توجه: بيان اين نكته ضروري است كه آنچه به عنوان ويژگيهاي دوست خوب بيان شد مطلق و صد در صد نيست چه اينكه انسانها كم و بيش داراي نواقصي نيز هستند كما اينكه خود ما وقتي به كارنامه زندگي خود نگاهي مي افكنيم آنرا بي نقص و عيب نمي بينيم لذا همه ويژگيهايي كه گفته شد به اين معناست كه به طور نسبي دوست خوب بايد اين خصوصيات را داشته باشد و جهت كلّي زندگي او نيز به سمت و سوي اين ويژگيها و جنبه هاي مثبت باشد.